Avrasya Sanat ve Medeniyet Dergisi

HATİCE TURHAN VALİDE SULTAN TÜRBESİ’NİN ŞEMSE FORMLU ÇİNİ PANOLARINDA GÖRÜLEN MİTOLOJİK TASARIMLAR ÜZERİNE BİR DEĞERLENDİRME

2024-11-22T16:33:13+00:00

Türk çini sanatının zengin motif repertuarından beslenen şemse formları, Hatice Turhan Valide Sultan Türbesi’nin çini panolarında mitolojik hayvan figürleri ile nadir bir şemse tasarım örneği sunmaktadır. Türk sanatının erken dönemleri ve Ortaçağ mezar taşları literatüründe hayvan sembolizmine ait çeşitli tasarımlar kullanıldığı bilinmektedir. Natüralist unsurlarla birlikte stilize edilmiş hayvan sembolizminin mitik temsilcilerinden biri olan ejder fenomeni de Hatice Turhan Valide Sultan Türbesi’nin şemse formlu kompozisyonlarında çift başlı kartal birlikteliği ile karşımıza çıkmaktadır. Ejder tasarımları, on altıncı yüzyıl çini uygulamalarında özellikle de bulut tipolojisi ile Türk sanat disiplinlerinde yaygın bir tasarım unsuru olarak kullanılmıştır. Ancak çift başlı kartal ve doğrudan çok başlı ejder önermesiyle, bir hanedan türbe mezar yapısı üzerinden karşımıza çıkan bu on yedinci yüzyıl mitosları, Osmanlı çini tasarımlarında önemli bir stilizasyon örneği olarak kendisini günümüze sunmaktadır. Bu çalışmada, Hatice Turhan Valide Sultan Türbesi’nin şemse formlu çini kompozisyonlarında görülen çift başlı kartal ve ejder figürlerinin ikonografisi ele alınacaktır. Osmanlı çini sanatında başlı başına bir tasarım alanı olan şemse formunda görülen kartal ve ejder figürleri, Türk sanatı örneklerinden alınan referanslarla, karşılaştırma yöntemi üzerinden değerlendirilecektir.

DİYARBAKIR MERKEZİNDEKİ KAFELERİN MÜZİK KÜLTÜRÜ VE SOSYO-KÜLTÜREL ETKİLERİ

2024-11-22T16:33:10+00:00

Bu çalışma, Diyarbakır Merkez’deki kafelerin müzik kültürünü ve bu kültürün sosyo-kültürel etkilerini incelemeyi amaçlamaktadır. Saha çalışması yöntemiyle yürütülen araştırmada, veriler yarı yapılandırılmış görüşmeler aracılığıyla toplanmış, görüşme soruları uzman görüşleri doğrultusunda hazırlanarak araştırmanın geçerliliği ve güvenirliği sağlanmıştır. Çalışmada, kafelerin bireyler için yaş, cinsiyet ve sosyal statü fark etmeksizin etkileşim ve sosyal bağları güçlendiren bir "üçüncü mekân" işlevi gördüğü vurgulanmıştır. Araştırma, kafelerde çalınan müziklerin seçim sürecini ve bu seçimin ardındaki stratejik ve estetik yaklaşımları detaylı şekilde incelemiştir. Bulgular, işletmecilerin müzik seçiminde mekân atmosferine uyum, müşteri profiline hitap etme ve mekânsal kimliği güçlendirme gibi unsurları dikkate aldığını göstermektedir. Müziğin yalnızca bir arka plan unsuru olmadığı; bireylerin mekânda rahatlamasını, sosyalleşmesini ve mekâna aidiyet hissetmesini sağlayan önemli bir etkileşim aracı olduğu belirlenmiştir. Sonuçlar, müziğin mekân atmosferini şekillendiren, müşteri memnuniyetini artıran ve topluluk oluşumlarını destekleyen bir araç olduğunu ortaya koymaktadır.

Çalışma, kafelerdeki müzik kültürünün bireysel deneyimlerin ötesine geçerek toplumsal dinamiklere etkide bulunduğunu göstermekte ve bu bağlamda hem akademik alana hem de kafe işletmecilerine ve kültürel planlamacılara rehberlik etmeyi hedeflemektedir.

ÖZENGEN MÜZİK EĞİTİMİ VEREN KURUMLARDA BAĞLAMA ÖĞRETİMİNE YÖNELİK ÖĞRETMEN GÖRÜŞLERİ (MERSİN İLİ ÖRNEĞİ)

2024-11-22T16:37:20+00:00

Bu çalışmada, özengen müzik eğitimi veren kurumlardaki bağlama öğretimi sürecinin mevcut durumu tespit edilerek sunulan çözüm önerileriyle sürecin daha nitelikli sürdürülebilmesi amaçlanmıştır. Nitel araştırma yöntemiyle hazırlanmış olan bu çalışmada durum çalışması deseni kullanılmıştır. Araştırmanın çalışma grubu, Mersin ilinin Akdeniz, Mezitli, Toroslar ve Yenişehir ilçelerindeki özengen müzik eğitimi veren kurumlarda görev yapan 15 bağlama öğretmeninden oluşmaktadır. Çalışma grubunun seçiminde amaçlı örnekleme yöntemlerinden kartopu örnekleme yöntemi kullanılmıştır. Araştırmanın amacı doğrultusunda mevcut duruma yönelik veri toplamak için çalışma grubunda yer alan 15 bağlama öğretmeni ile 11 açık uçlu sorudan oluşan yarı yapılandırılmış görüşme yapılmıştır. Görüşmelerden elde edilen veriler betimsel analiz yöntemiyle çözümlenerek kategorize edilmiş, frekans ve yüzde değerleriyle tablolar hâlinde sunulmuştur. Araştırmanın sonucunda öğretmenlerin genellikle bireysel ders yapmayı tercih ettikleri; bireysel derslerin çoğunlukla haftada 1 saat, grup derslerinin ise çoğunlukla haftada 2 saat olduğu, öğrencilerin derslere düzenli katılımı hususunda öğretmenlerin yarısına yakınının problem yaşadığı, öğretmenlerin tamamının derslerden önce hazırlık yaptığı ve ödev verdiği, derslerde çalgı bilgisi, temel nota eğitimi, nazariyat, eserlerin müzikal ve teknik özellikleri ve çalıp söyleme konularının işlendiği, öğretmenlerin tamamının derslerde anlatım ve gösterip yaptırma öğretim yöntemlerini uyguladığı, öğretmen merkezli öğretim modeli anlayışı ile geleneksel ve metodolojik öğretim yöntemlerini birlikte kullanarak dersleri işlediği, bağlama düzeni ve bozuk düzeni olmak üzere iki tel düzeninde eğitim verildiği, genellikle performans değerlendirmesi yapıldığı, çeşitli yardımcı kaynaklar kullanıldığı, öğretim sürecinde çoğunlukla çalgı kalitesizliği ve öğrenilmiş yanlış kazanımlar ile ilgili problemlerle karşılaşıldığı tespit edilmiştir. Araştırma kapsamında ulaşılan bulgular ve sonuçlar doğrultusunda önerilere yer verilmiştir.