TÜRK HALK OYUNLARI’NIN SAHNELENMESİ SÜRECİNDE OYUN-MÜZİK UYUMU BAĞLAMINDA DÜZENSİZ (UYUMSUZ) OLAN YAPILARIN TASARIMI: “KIRKLARELİ YÖRESİ AHMET BEY OYUNU ÖRNEĞİ”

Özet

Türk Halk Oyunları’nın sahneye taşınma süreci ile birlikte kaynaktan derlenen doğal yapıya zorunlu müdahaleler başlamış ve oyunların orijinal yapıları üzerinde bazı değişikliklere gidilmiştir. Geleneksel yapı farklı dans formları ile karıştırılıp natürel genetik yapıları değiştirilerek koreografik çalışmalar adı altında sunulmaya başlanmıştır.  Sanat ve sahne kaygısı, kurallar doğal ortamından taşınan oyunlarda ritmik, melodik ya da figüratif değişiklikleri de beraberinde getirmiştir.

Türk Halk Oyunları üzerinden yapılan değişimler genellikle müzik ve figür yapıları üzerinden gerçekleştirilen tasarımlar şeklinde karşımıza çıkmaktadır. Sahneleme sürecinde hareketlerin müzikal yapı ile tam olarak örtüşmediği yapıların fark edilmesi uyumsuz (düzensiz) ve uyumlu (düzenli) figür yapılarının varlığını ortaya çıkarmıştır. Sınırlı zamanda oyunun icrası, figürlerin tek tip icrası gibi düşünceler oyunlarda ya da danslarda tek tipleşmeye doğru bir yönelime sebep olmuştur. Bunun yanında müziklerde de tek tipleşme başlarken, oyunlarla özdeşleşmiş müzikler ortaya çıkmıştır. Sözgelimi birden fazla müzikle icra edilen bir oyun için ona özel ve ona ait olduğu iddia edilen tek tip bir müzik tercih edilmeye başlanmıştır.

Ahmet Bey oyunu bu örneklerden sadece birisidir. Bu çalışmada Ahmet Bey oyununun geleneksel halinden yola çıkılmıştır. Ahmet Bey oyunu örneğiyle, bahsettiğimiz değişimlerin ne şekilde gerçekleştiği açıklanmaktadır. Aynı zamanda, oyunun yapısında gerçekleşen değişimlere sebep olan ihtiyaçların nedenleri de ortaya konulmuştur.