ADALAR DENİZİ’NDE GÜÇ DENGESİ: CENEVİZLİLER VE TÜRKLER ARASINDA SAKIZ ADASI MÜCADELESİ

Özet

Bu makale, 14. yüzyılda Sakız Adası üzerindeki Ceneviz-Türk mücadelesini ele almakta ve bölgenin jeopolitik önemini tartışmaktadır. Sakız Adası, deniz ticaretinin merkezi konumlarından biri olması ve Anadolu’ya yakınlığı sebebiyle hem Cenevizliler hem de Türkler için stratejik bir bölge hâline gelmiştir. Aydınoğlu Mehmet Bey’in 1319 yılında adayı ele geçirme girişimi, Latin yönetimi ile Türkler arasındaki çatışmanın başlangıç noktalarından biri olarak değerlendirilmiştir. Papalık kaynakları ve dönemin kronikleri, bu mücadelenin yalnızca bölgesel bir güç savaşı değil, aynı zamanda Hristiyan dünyası açısından dini bir haçlı seferi olarak algılandığını göstermektedir. Makale, Sakız Adası’nın ekonomik ve ticari önemini vurgularken, papalığın Cenevizlilere ve Hospitalier Şövalyeleri’ne sağladığı desteklerin bu mücadeledeki etkisini analiz etmektedir. Papa XXII. Ioannes’in, Zaccaria ailesine sağladığı ticari ve manevi imtiyazlar, adanın ekonomik gücünü artırmış ve Latin dünyasında Hristiyan savunusunun bir parçası olarak öne çıkmasını sağlamıştır. Aynı zamanda, papalığın Latin kolonilerinin savunulmasına öncelik vermesi, Türklerin Doğu Akdeniz’deki başlıca Müslüman tehdit olarak algılanmaya başlandığını göstermektedir. Bölgedeki savaşların belgelenmesi sürecinde, papalık mektupları, kronikler ve çağdaş anlatılar arasındaki tutarsızlıklar da ele alınarak, bu kaynakların nasıl bir tarih yazımı oluşturduğu tartışılmıştır. Sonuç olarak, Sakız Adası’ndaki çatışmalar, yalnızca bölgesel bir güç mücadelesi değil, aynı zamanda Haçlı ideolojisinin deniz savaşlarına nasıl yansıdığını gösteren önemli bir örnek olarak değerlendirilmiştir.