BATI ANADOLU’DA YÖRÜKLERİN AHİ TEKKELERİYLE İLİŞKİLERİ ÜZERİNE BAZI ÖRNEKLER

Özet

Anadolu’da geleneksel konar-göçer hayat tarzını devam ettiren yörükler, yaşam tarzları ve toplumsal yapıları ile farklılıklar gösteren bir toplumsal gruptur. Çalışma dönemimizle alakalı olarak Anadolu’nun Türk yurdu haline gelmesinde önemli roller oynayan bu gruplar birçok beylik ve devletin kuruluşunda yer almışlardır. Hareketli yaşam tarzlarının yanında toplumsal olaylarda ve siyasi iktisadi birçok faaliyetin içerisinde de belirgin roller oynamışlardır. Bilhassa Selçuklunun son dönemlerinde bilhassa da Moğol istilasının önünden kaçan Türkmenlerin de Anadolu’ya sığınmasıyla bu grupların yerleştirilmesi ve hayat tarzlarını devam ettirebilmeleri önemli bir mesele olarak ortaya çıkmıştır. Moğol istilasıyla birlikte Anadolu’da ortaya çıkan asayişsizlik ve karmaşa ortamında askeri yetenek ve gelenekleriyle bu Türkmen grupları siyasi odakların ilgisini çekmiştir. Lakin merkezi otoritenin ortadan kalkmasıyla gelişen güvensizlik ortamı aynı zamanla üretim ve pazarlama alanlarında da kendini göstererek günlük hayatın devamında başka problemleri de beraberinde getirmiştir. Bir esnaf teşkilatı olarak nitelendirebileceğimiz Ahi teşkilatı şehir ve kasabalarda daha etkili olmakla birlikte hem beylikler döneminde hem de Osmanlı döneminde yörükler içerisinde de etkili olmuştur. Yörüklerin farklı meslekleri öğrenmeleri ve iskân edilmeleri temel hedef halinde görülse de ahi teşkilatı ortak üretim ve tüketim anlayışı geliştirme yani ortak bir dünya fikrinin geliştirilmesinde de etkili olmuştur. Çalışmada yörüklerin ahi teşkilat ve tekkeleriyle olan ilişkileri örnekler üzerinden değerlendirilecektir.