M3’ün Dolaşım Hızının GSYİH Üzerindeki Etkisi: Türkiye Örneği

Özet

İktisadi düşünce tarihine katkı yapan görüşler ışığında, ekonominin genel dengesini değerlendirmek için paranın dolaşım hızının bir gösterge olarak önerilmesi bu çalışmanın konusunu oluşturmaktadır. Bu anlamda paranın dolaşım hızının, makroekonomik performans ölçütleriyle birlikte değerlendirilmesi, çalışmanın ekonometrik olarak modellenmesi için temel düşünce olmuştur. Bu çalışmanın motivasyonu, geniş paranın dolaşım hızının makroekonomik performans ölçütü olan Reel GSYİH’yi nasıl etkilediği ve makroekonomik performans ölçütleri olarak belirlenen değişkenlerin paranın dolaşım hızını nasıl etkilediği sorusudur. Ekonometrik analizde EKK/OLS (En Küçük Kareler/Ordinary Least Squares) yöntemiyle bu sorunun cevabı aranmıştır. Türkiye ekonomisi için 2006–2019 yılları arasında üçer aylık verilerle dört değişken elde edilmiştir. Bunlar Reel GSYİH, Enflasyon, M3 para arzı ve M3 para arzının dolaşım hızı olan V3’tür. Reel GSYİH’nin bağımlı değişken olarak yer aldığı ve geniş para arzının dolaşım hızının bağımsız değişken olarak seçildiği model sonucuna göre; Reel GSYİH ile paranın dolaşım hızı arasında aynı yönde pozitif bir ilişki bulunmaktadır. Makroekonomik performans için seçilen değişkenlerin bağımsız olarak ve paranın dolaşım hızının bağımlı değişken olarak alındığı modelin sonucuna göre; Reel GSYİH ile paranın dolaşım hızı arasında aynı yönde pozitif bir ilişki vardır. Enflasyon değişkeni ve dolaşım hızı arasında aynı yönde pozitif bir ilişki tespit edilmiştir. M3 para arzı ile dolaşım hızı arasında ters yönde negatif bir ilişki bulunmaktadır.