Gülmece Çevirilerinde Yaşanan Zorluklar

Özet

Eğlenceli, komik, ifade ve düşünce belirten ve kişiyi mutlu eden ve güldüren şeylere gülmece denir. Gülmece bu hayattaki değerlerimizin komik yanlarını da düşünmemizi sağlayan araçtır. İyi yapılmış bir gülmeceyi anlayabilmek içinse yaratıcı bir zekaya sahip olmak gerekir. Çağlar değiştikçe gülmece anlayışları ve çeşitleri de gittikçe değişmiştir. Yazılı iletişim ve haber kaynaklarının ortaya çıkışı ile kişiler yazılı gülmece ile tanışmış, taklit yapan, güldüren hareketlerle toplumu eğlendiren kişilerin pabuçları dama atılmıştır. Gülmece yapan kişiler karikatür çizmeye ve komik hikayeler yazmaya başlamış ve çağdaş gülmecenin temsilcileri haline gelmişlerdir. Gülmece, herhangi bir çevirmenin size söyleyeceği gibi, çeviri eyleminde zor bir alandır. Gülmecenin büyük bir kısmı, çift anlamlardan ve kelime oyunlarından, küçük ve incelikli kültürel benzetmelerden türetilmiştir; bu durum bu yapıların, genellikle kolayca tercüme edilemez olduğu anlamına gelir. Bunu anlamak zor değildir, çünkü gülmecenin büyük bir kısmı bir sözcüğün diğerine benzemesi ile ya da o dilin dünyasına ve onunla ilişkili kültüre ait olan belirli çağrışımları akla getirme biçimiyle ilgisi vardır. Bazı teorilerin öne sürdüğü gibi, gülmece anlayışı ve üretimi sezgisel ve yetenekle ilgili ise, gülmece bir metinle karşılaşan çeviri öğrencilerinin karşılaştığı zorluklar sayısız ve karmaşıktır. Peki tercüman adayları ya da çevirmenler gülmece bir metni anlayamıyorsa, onu nasıl yeniden üretebilirler? Bu çalışma, çevirmenlere ve adaylarına disiplinler arası gülmece çevirisi alanını tanıtmayı amaçlamaktadır. Verilen örneklerle sonuç bölümünde bu alanda yaşanan zorluklara dair birtakım öneriler sunulmuştur.