DÜNYA’DA VE TÜRKİYE’DE ÜCRET EŞİTSİZLİĞİ BELİRLEYİCİLERİ VE TRENDİ

Özet

Çalışanların hayatını idame ettirebilmeleri ve motivasyon kaynağı olan ücretin eşit dağılımı önemli bir konu olarak öne çıkmaktadır. Dolayısıyla bu dağılım, çalışanların refah düzeyindeki farklılıkları ortaya koymaktadır. Farklılıklara etki eden unsurları belirlemek, farklılığın şiddetini azaltma konusunda önemli bir adım olabilir. Böylece çalışanın motivasyonu, verimliliği, refahı, emek piyasasının istikrarı konusunda aşama kaydedilebilir. Çalışma, ücret eşitsizliğini neoklasik ekonomi ve insan sermayesi kuramı bağlamında teorik çerçevede açıklayarak eşitsizliğe etki eden unsurları belirlemeyi ve Türkiye’de ve diğer ülkelerde eşitsizliğin trendini analiz etmeyi amaçlamaktadır. Literatürde konuyla ilgili yapılmış ampirik çalışmalar ele alınmıştır. Ayrıca Türkiye’de Hanehalkı İşgücü Anketi’nden elde edilen 2009-2020 dönemine ait verilerle hesaplanmış ücret eşitsizliği endeksleri (Gini, Theil’in T İstatistiği ve 90/10 oranı) ile ücret eşitsizliğinin seyrini bölgesel düzeyde incelenmiştir. Bu inceleme kapsamına Türkiye ve diğer ülkelere ait Gini/Milli Gelir endeksi ile 1980-2022 dönemi de dahil edilmiştir. Türkiye’de bölgesel düzeyde ücret eşitsizliği 2010’dan itibaren azalma eğilimi gösterirken, diğer ülkelerde özellikle gelir dağılımı dip yaptığı 2007-2008 döneminde sonra dalgalı bir şekilde artmıştır. Türkiye’de ücret eşitsizliğinin iyileştirilmesi için yasal düzenlemelerin ve sendikal faaliyetlerin desteklenmesi gerekmektedir.