Osmanlı Bürokrasisinde Yer Alan Köstence Kökenli Memurlar

Yazarlar

  • Nuri KAVAK Eskişehir Osmangazi Üniversitesi

DOI:

https://doi.org/10.17740/eas.soc.2018.V22-01

Anahtar Kelimeler:

Köstence- Kırım Tatar- Kırım- Kırım Hanlığı- Şer’iyye Sicili

Özet

Çalışmamız, Osmanlı Devleti’nin sürekli bir değişim arayışı içinde olduğu, devlet organizasyonunda büyük yenileşmenin görüldüğü, bir taraftan da büyük kayıpların yaşandığı XIX. yüzyılın sonlarını kapsamaktadır. II. Abdulhamit’e kadar idari yapıda askeri sınıfın yanı sıra yeni bir sivil sınıfın ortaya çıkış süreci sancılı da olsa başlamış ve yaklaşık 50.000 kadar sivil memurun devlet kadrolarında istihdam edilmeleri ile idari yapılanma kökünden değiştirircesine etkilenmiştir. Nitekim oluşturulan memuriyetlikler, atamalardaki liyakata uygun kişilerin seçimi, eldeki mevcut memur kadrosunun miktarı ve evsafının bilinebilme problemi gibi birçok sorunun çözümü amacıyla sicil tutma geleneği geliştirilmiştir. Bu cümleden olarak 1879-1909 tarihleri arasında bahsedilen amaçlar çerçevesinde “Sicill-i Ahval Komisyonu” kurularak sivil memurlar ile ilgili sicil defterleri tutulmaya başlanmıştır. Bu kayıtların tutulduğu adı geçen defterlere de “Sicill-i Ahval Defterleri” denilmiştir. Sicill-i Ahval Defterleri’nde yer alan memurların doğumundan başlayıp görevi sona erene kadar ki süreci içine alan bütün biyografik verileri ihtiva ettiği görülmektedir. Bu nedenle sicile konu olan her memurun doğum yeri, babası, sülalesi, namları, bitirdiği okullar, ne derece ile mezun olduğu, bildiği yabancı diller, aldığı ödül veya cezaların yanı sıra geniş bir şekilde hangi makamlarda bulunduğu ve ne miktarda ücret ile hangi makamlara terfi ettiği kaydedilmiştir. Kısacası bir yerleşim yerinin eğitim seviyesi ile insan kaynağı hakkında hemen hemen akla gelebilecek bütün sorulara cevap bulabileceğimiz kadar bilgilerin bu defterlerde yazılı olduğunu görmekteyiz. Köstence ile ilgili Sicill-i Ahval defterlerinde araştırma yapmaya başladığımda 18 civarında isim tespit edilmiştir. Bu memurlarımızın toplumsal statüleri, eğitim seviyeleri, ne tür memuriyetliklerde çalıştıkları, aldıkları ödül/madalya ile cezaya kadar bilinmeyen birçok konuya açıklık getireceğini hedeflemekteyiz. Öte yandan çalışmamızın Köstence Kazası ile ilgili birçok problemin çözümüne katkı sağlayacağını, özellikle yerel tarihin cevap vermesini umut ettiğimiz soy ağacının çıkarılmasına sınırlı da olsa fayda temin edeceği düşüncesindeyiz. Mamafih şehrimizin eğitim seviyesi ile birlikte Osmanlı nezdinde nasıl temsil edildiği konularına değin birçok sorunun ortadan kalkmasına yardımcı olacaktır.  

İndir

Yayınlanmış

2018-11-15

Sayı

Bölüm

Makaleler