tarikat- halife- hilafet verme- hilafet simgeleri- dini lider
Özet
Tarikat örgütlenmesinin devamlılığı, nüfuzu ve büyük bir kitleye yayılma süreçleri hilafet verme geleneği ile doğrudan ilgili olduğundan tarikatın örgütsel yapısını ve hiyerarşik sistemini anlamlandırabilmek, diğer örgütlenmeler arasındaki ve toplum içindeki nüfuzu ve işlevini ortaya koyabilmek için bu geleneğin dinî-tasavvufi yönleri, sosyolojik ve psikolojik boyutları ile incelenmesi gerekmektedir. Konuyla ilgili derinlemesine ve kapsayıcı bir çalışma yapmak, bu geleneğin bütün tarikatlardaki algılanma ve uygulanma biçimlerinin araştırılmasına bağlıdır. Böyle uzun soluklu bir çalışmaya giriş yapmak amacı ile kaleme alınan bu makalede BayramîŞemsî tarikatında hilafet verme geleneği ele alınmış ve tarikatın yazılı metinleri materyal olarak kullanılmıştır. Yazılı metinlerin verdiği bilgiler dahilinde geleneğin İslami çerçevede dayandırıldığı temel, halife olabilmenin şartları ve zamanı, halifeliğin nelerle simgelendiği ve geleneğin özellikle örgütsel yapıda üstlendiği işlevler bu çalışmada ele alınmıştır. Sonuç olarak, bu geleneğe ilahi bir temele dayandırılarak kutsallık sağlandığı ve meşruiyet zemini oluşturulduğu, örgütsel yapının sürekliliği için çok önemli olan bu uygulamanın tesadüfe bırakılmayıp belli şartlara bağlandığı, bu şartlarla ilgili olarak belli bir insan tipinin örgüt içinde ve aynı zamanda toplumda idealleştirildiği bulgularına ulaşılmıştır.
