TÜRKİSTANLI GÖKBİLİMCİLER HABEŞ EL-HÂSİB VE FERGÂNÎ, ASTRONOMİ ANLAYIŞI VE ASTRONOMİYE ETKİLERİ

Özet

Türkistanlı Habeş el-Hâsib ve Fergânî, 9. yüzyılda yaşamış İslâm âlimlerindendir. İki âlim de dönemin astronomi alanında etkisi olan astronom Batlamyus’dan etkilenmişlerdir. Batlamyus’un astronomi eserini incelemişler ve geliştirmişlerdir. Bu eserde yazılan düşüncelere, katıldıkları ve katılmadıklarını dile getirmişlerdir. Gözlemler yapmışlar ve bu gözlemleri kaleme almışlardır. Dönemin astronomi çalışmalarına katılmışlar ve bu çalışmalarla İslâm astronomisinin gelişmesinde yardımcı olmuşlardır. Yazdıkları eserler diğer âlimler tarafından da okunmuştur. Yazılan bu eserler Avrupa’da farklı dillere çevrilip basılmıştır. Bu âlimlerin eserleri sadece kendi dönemlerinde değil, kendilerinden sonraki dönemlerde de okunmuş ve istifade edilmiştir. Matematik ve astronomi alanlarında yeni terimler ve bilgiler ortaya çıkarmışlardır. Bu yazıda bu iki âlimin hayatları, eserleri ve etkileri incelenmiştir.