KALKANDELENLİ (TETOVO) MU'ÎDÎ DÎVÂNI'NDA BÜLBÜL

Özet

Araştırmanın amacı, Mu'îdî'nin Dîvânı'nda, bülbül ile ilgili beyitleri tespit etmek ve bülbül mazmununun adı geçen şair tarafından hangi unsurlarla ilişkilendirildiğini ortaya koymaktır. Bu araştırmanın bir diğer amacı, az bilinen bir şairin incelenerek, yapılan bilimsel araştırmalarda daha çok yer almasını sağlayabilmektir. Divan edebiyatında bülbül; sesinin güzelliği, güle olan aşkı, aşığı temsil etmesi, gül ile bülbül arasındaki birçok tasavvuru anlatıp hatırlatması yönlerinden adı zikredilmektedir. Yine bu bağlam örnekleri ışığında hayvanlar âleminden bir kuş türü olarak da klasik şiirde adı en çok geçen kuştur. Bu çalışmada öncelikle az bilinen bir şair olan Kalkandelenli Mu'îdî’nin yaşamı hakkında kısa bir bilgilendirme yapılmıştır. Şairin Dîvân’ı, iki temel başlık altında incelenmiştir. Bu başlıklar, Mu'îdî'nin Dîvânı'nda bulunan gazel örnekleri üzerinde yapılan çalışmalardan yararlanılarak tasnif edilmiştir. Bülbülün, gazel incelemesinin sınırı ise, klasik şiirde üzerine belki de en çok yazılmış mazmunlardan birisi olan bülbül mazmunu ve ilişkilendirildiği yapılar üzerinde gerçekleştirilmiştir. İncelemede tespit edilmiş olan her bir başlığa örnek olabilecek beyitlere; en az bir, en fazla iki örnek verilmiştir. Bazı başlıkların çok daha fazla örneği bulunmuş olup meraklıları için dipnotta ayrıca belirtilmiştir. Makale bülbül, sürgün ve onun vasıfları gibi konuların; sosyal hayat, toplum yapısı bağlamında incelenmesi ve yorumlanması ile son bulacaktır. Klasik şiirde bunun gibi daha pek çok unsur bir Halkbilimci bakış açısıyla araştırılmayı beklemektedir. Beyitlerin yanında verilen dipnotta şairin divanındaki ilgili benzer örneklerin sayfa numarası ve beyit numarası verilmiştir.