TÜRK HALK DANSLARININ DİJİTAL DÖNÜŞÜMÜ VE MOTION CAPTURE TEKNOLOJİSİ

Özet

Halk dansları; çalgılar ve müzik, giyim kuşam süslenme ve dans adımlarından oluşan, bu özelliği ile bir toplumun kültürü hakkında birçok bilgi veren geleneksel sanatların başında gelmektedir. Türkiye, çok kültürlü yapısı ile dünyanın en zengin geleneksel dans kültürlerinden birine sahiptir. Ülkemizin her ilinde hatta aynı ilin ilçe ve köylerinde dahi farklı dans kültürlerine rastlamak mümkündür. Bu zenginliğe rağmen yeteri kadar alan araştırması yapılmadığı için, bilimsel olarak ele alınabilecek veri yok denecek kadar azdır. Ülkemizde en kapsamlı derleme çalışmaları 1970’lerde Kültür Bakanlığı’na bağlı olarak kurulan HAGEM (Halk Kültürü Araştırma ve Geliştirme Genel Müdürlüğü) tarafından, 1980’li yıllarda yapılmıştır. Bunun dışında sahadaki bu zengin verinin toplanması için o günden bugüne, birkaç kişisel çaba dışında yeterli kurumsal ve bilimsel ilgi gösterilmemiştir.  30-40 sene önce saha çalışmalarında kullanılan video tekniği ile elde edilen veriler günümüzde oldukça kalitesiz, düşük pikselli görüntülerden ibarettir. Bu veriden ses ve hareket detaylarını algılamak neredeyse mümkün değildir. Ayrıca birçok videokaset de zaman içinde kullanılmaz hale gelerek derlenen bilgilerin kaybolmasına neden olmuştur. Toplanan veriler çok değerli olmakla birlikte, derleme yapılan dönemin teknolojisi göz önünde bulundurulduğunda günümüz teknolojisine entegre edilmesi neredeyse imkansızdır. Eğer tespit edilip korunmaz ve/veya gelecek nesillere aktarılmazsa, kişinin ömrü ile sınırlı olan bu verinin kaybolması kaçınılmazdır. Bu sebeple, alan araştırmalarıyla toplanan söz konusu verilerin, teknolojik olarak işlenerek dijital bir kütüphane altyapısı altında korunması ve paylaşılması elzemdir. Günümüzün globalleşme eğilimindeki dünyasında halen yaşayan ve varlığını sürdüren yerel kültür unsurları ile karşılaşmak oldukça güçtür. Teknolojinin ulaştığı nokta göz önünde bulundurulduğunda, dijital çağa uyum gösteremeyen her unsur ya çok geride kalmakta ya da yok olmaktadır. Bu açıdan değerlendirildiğinde halen yaşayan bu zengin kültüre ait verinin alandan en doğru şekilde toplanması, arşivlenmesi ve işlenmesi büyük önem arz etmektedir.  Dünya geneline bakıldığında bu alanda kullanılan en ileri teknolojinin motion capture (hareket yakalama) teknolojisi olduğu görülmektedir.