TRABZON İLİ ŞALPAZARI (AĞASAR) İLÇESİ GELENEKSEL KADIN GİYSİLERİNİN TESPİTİ VE İNCELENMESİ

Özet

Türk halk oyunları, yalnızca bir etkinlik ya da faaliyet değil, kültürlerin bir araya gelmesinde önemli bir rol oynayan sosyo-kültürel bir güçtür. Dolayısıyla bir yörenin, topluluğun ya da alanın incelenmesinde, kökenin, coğrafi yapının, iklimin, kültürün, inanışın, giysinin ve hatta kumaşların araştırılmasında bu gücün etkisi yadsınamaz. Trabzon İli Şalpazarı İlçesi de gerek göç almasıyla gerek inanışı ve kültürel yapısıyla sözü edilen bu ifadeyi yansıtan en güzel örneklerden biridir. Bu anlamda, geçmişten bugüne bilinmeyen yönleri ve kayıtlarda yeterli düzeyde yer almayan bilgiler nedeniyle Trabzon İli Şalpazarı İlçesinin kültürel unsurlarının, bu unsurların oluşuma etki eden faktörlerin ve araştırmanın odak noktası olan geleneksel giysilerinin incelenmesi önem arz etmiştir. Araştırmanın amacı da Trabzon İli Şalpazarı (Ağasar) İlçesinin kadın giysilerinin incelenmesi, giysilerin özellikleri ve kullanım alanlarının görsel kayıtlara ulaşılarak derlenmesi olarak belirlenmiştir. Araştırmada elde edilen bulgular doğrultusunda, Çepnilerin göçünden sonra Ağasar ilçesinin Şalpazarı adını aldığı ve kültürel özelliklerin ilçeyle bütünleştiği görülmüştür. Bunun yanı sıra şar, şal kelimesinin kumaş anlamına karşılık geldiği, giysilerin ise gerek motiflerle gerekse renklerle Çepnileri ve kültürel deyansıttığı kaydedilmiştir. Sonuç olarak, Şalpazarı kadın giysilerinin yaşa, medeni duruma ve özel günlere göre farklılık gösterdiği, yaşlıların daha koyu renkleri, gençlerin ise daha renkli kumaşları ve objeleri kullandıkları dikkat çekmiştir. Nitekim göçlerin, yaş, cinsiyet ve medeni durum değişkenlerinin, coğrafi yapının, iklim şartlarının, kültürel özelliklerin ve toplumsal değerlerin giyim kuşama yansıdığı net bir şekilde ortaya konmuştur. Araştırma sonucunun alana ve gelecek nesillere katkı sağlaması beklenilmekte, yok denecek kadar az olan bu araştırmaların çoğağerleri lması beklenmektedir.