TÜRK HALK MÜZİĞİNDE TEKNOLOJİ KULLANIMININ YARATTIĞI TELİF HAKLARI SORUNU

Özet

İnsanoğlu, konu teknoloji olunca işin içinde teknolojik üretim ile sürekli değişen ve değiştikçe bir önceki versiyonu öldüren bir teknolojik hardware (Donanım) ve software (Yazılım) savaşı ile karşı karşıya kalmaktadır. İnternetin yaygınlaşması ile birlikte gelen dijitalleşme, küresel çapta ve tüm alanlarda sanal bir iletişim, satış ve pazarlama alanları oluşmasına olanak sağlamıştır. Plak, kaset, cd teknolojileri ile milyonlarca insana ulaşılan ve bütün dünyada çok büyük bir ticari sektör haline gelen müzik de bu sektörlerden bir tanesidir. Teknolojinin müzik alanında kullanımı ile birlikte Halk Müziği tarzına yansıması, ellerinde bağlaması diyar diyar türkü söyleyen ve yaktıkları türküleri dilden dile söylenerek icra eden ozanlarımızın, bir telefon ve internet bağlantısı ile oturdukları yerden hiçbir yere gitmeden geniş kitlelere ulaşabilmesine olanak sağlamaktadır.

Dijitalleşmenin katkısı ile birlikte müzik sektöründe oldukça faydalı işler yapılmış, bir ürünün kısa zamanda ve daha az bir bütçe ile bütün kitlelere hitap etme şansı ortaya çıkmıştır. Ancak sanal ortamın açıkları bir süre sonra ticari kazanç ve kâr amacının öne çıktığı tüm sektörlerde olduğu gibi, müzik alanında da kendi piyasası içerisinde korsan diye tabir edilen haksız kazanç yolunun önünün açılmasına zemin hazırlamıştır. Korsan albüm satışları, bu alanda geçimini sağlayan telif hakkı sahiplerinin, hak zararlarıyla sonuçlanmaktadır. Dijital alanın en büyüklerinden YouTube, YouTube Müzik, Spotify, İTunes gibi büyük müzik satış ve dinleme mağazaları, dijital müzik pazarının en büyük platformları haline gelmiştir. Geçmişte plak, kaset, cd pazarında yaşanan telif hakkı ihlalleri günümüzde bu büyük platformlar üzerinden yapılmaya devam edilmekle birlikte, sadece şekil değiştirmişlerdir.

Bu çalışma, Türk Halk Müziğinde teknoloji kullanımı ile birlikte başlayan süreçte, müziğe emek veren ve hayatını müzik ile kazanan, düzenlemeci, tonmayster, söz yazarı, mix mastering uzmanı, enstrüman icracısı, sanatçısı, müzik yapımcısı, prodüktör, öğretmen ve öğretim üyesine kadar, birçok müzik emekçisini etkileyen telif hakları sorunlarını, sebep ve sonuç ilişkisi içerisinde incelerken, sisteme yapıcı öneriler sunmayı hedeflemektedir.