Osmanlı İmparatorluğu kuruluş yıllarından itibaren ticarete büyük değer vermiştir. Ekonomisine faydalı olduğu sürece ticareti teşvik etmiş, ticari faaliyetlerin sağlıklı işlemesi için gerekli tedbirleri almıştır. Osmanlı ekonomisinde ticareti, iç ve dış ticaret olarak iki başlık altında incelemek mümkündür. Bu makalede öncelikle Osmanlı İmparatorluğu’nun ticari faaliyetlere bakış açısı yansıtılmaya çalışılmıştır. İç ve dış ticaret hakkında bilgi verildikten sonra bu alandaki faaliyetlerin sağlıklı işlemesi için kurulan gümrük sistemi, derbent ve menzil teşkilatları, kara ve deniz yolları hakkında yorumlarda bulunulmuştur. Ayrıca Osmanlı İmparatorluğu’nun, kurmuş olduğu ekonomik sistemin sorunsuz işlemesi için zaman zaman ekonomiye müdahelede bulunduğu da bir gerçektir. Ancak bu müdahaleler, İmparatorluğun çeşitli bölgelerine göre farklılık arzetmektedir. Müdahalelerin kimi bölgelerde daha gevşek olması çoğu zaman, Osmanlı merkezi yönetiminin gücünün azalması olarak anlaşılmaktadır. Biz bu yazımızda söz konusu müdahalelerin azalmasının, devletin hakimiyet gücünün azalışı anlamına gelmediğini öne sürmekteyiz. Aksine bu durum, Osmanlı idarecilerinin ekonomiye müdahalecilik anlayışının bir gereği olarak, hakimiyet gücünün idareli kullanımından kaynaklanmaktadır.
