Çok Değişkenli İstatistiksel Analiz- Uygulamalı İstatistik- Dünya Değerler Anketi- Demokrasi Karakteristikleri (Demokrasi Algısı)
Özet
Demokrasi, Antik Yunan kökenli ‘‘demokratia’’ kelimesinden gelmektedir. Bu sözcük halk anlamına gelen ‘‘demos’’ veyönetim anlamındaki‘‘kratos’’kelimelerinin birleşimi olup ‘‘halkın yönetimi’’ yani ülke halkının seçim ve kararlara katılımı anlamına gelmektedir. Genel olarak bakıldığında, ‘‘halkın egemenliği temeline dayanan yönetim biçimi’’ anlamındaki demokrasinin tarihsel süreçte farklı toplumlar tarafından farklı biçimlerde uygulanarak bugüne geldiği görülmektedir. Dolayısıylapolitik, hukuksal ve sosyo-ekonomik yapılara göre toplumların demokrasiyi çeşitli şekillerde yaşadıkları söylenebilir. Ülkelerde demokrasi düzeyinin göstergeleri olarak çeşitli ölçütlerden (örneğin demokrasi indeksi) yararlanılabilmektedir. Bu ölçütler çoğulculuk, insan hakları, hükümet işleyişi, siyasal kültür ve siyasal olmayan boyuttaki göstergelere dayanmaktadır. Konu hakkında yürütülen lieratür taramasında bu indekslerin çeşitli göstergelerle etkileşimlerinin üzerinde durulduğu, ya da belli özellikteki kişilerin demokratik tutumlarının ve bu tutumun çeşitli konularda etkilerinin irdelendiği saptanmıştır. Halbuki ülke bazında da demokrasiye farklı bakış açılarının söz konusu olduğu söylenebilir. Bakış açıları ile kastedilen; demokratik bir takım değerlere verilen önem, ilgili karakteristiklere yüklenen anlamdır. Bu çalışmada, 59 ülkede demokrasinin temel (başlıca) karakteristiklerine verilen önem Dünya Değerler Anketi verilerinden (2014) hareketle değerlendirilmiştir. Öncelikle, her ülke için seçili veri setinde yer alan ‘‘demokrasinin karakteristikleri’’ isimli değişkenlerin merkezi eğilim ölçüsü hesaplanarak yeni bir veri seti (ülkeler veri seti) oluşturulmuştur. Oluşturulan bu veri seti üzerinde ilk olarak demokrasinin karakteristikleri arasındaki ilişki yapısı çeşitli tekniklerle analiz edilerek ulaşılan bulgular yorumlanmıştır. Daha sonra demokrasinin karakteristiklerine verilen önem bakımından alternatif kümeleme teknikleri ile sınıflandırılmıştır. Uygulama sonucunda oluşan ülke gruplarının benzerlikleri ve farklılıkları ortaya koyularak, Türkiye’nin yeri irdelenmiştir.
