Türkiye gibi net enerji ithalatçýsý ülkelerin dýþ ticaret dengeleri enerji fiyatlarýna, özellikle de ham petrol fiyatlarýna oldukça duyarlýdýr. Son 15-20 yýlda petrol fiyatlarýndaki yükseliþ dikkate alýndýðýnda, Türkiye’de cari iþlemler dengesinde görülen olumsuzluklarda bu durumun etkisi önem kazanmaktadýr. Bunun paralelinde Türkiye’nin enerji açýðý nedeniyle petrol ithalatý ve dolayýsýyla petrol fiyatlarýndaki yükseliþ, Türkiye’deki iþletmeleri de etkilemektedir. Petrol özellikle sanayi üretimi yapan iþletmelerin de doðrudan ve dolaylý olarak üretim faaliyetlerini sürdürebilmeleri için kritik bir öneme sahiptir.
Dolayýsýyla bu çalýþmada, Türkiye ekonomisi üzerinde çeþitli etkileri söz konusu olan petrol fiyatlarýndaki oynaklýk 1998Q1 – 2015Q3 dönemi itibariyle zaman serisi yöntemleri kullanýlarak Türkiye’nin cari iþlemler açýðýna etkisi belirlenmeye gayret edilmiþtir. Bu çerçevede Brent türü ham petrol fiyatlarý ile Türkiye’nin cari açýðýnýn GSYÝH’na oraný deðiþkenlerine ait serilerin duraðanlýklarý Augmented Dickey Fuller (ADF), Phillips Perron (PP) ve Kwiatkowski-Phillips-Schmidt-Shin (KPSS) birim kök testleri ile incelenmiþ ve serilerin fark deðerinde duraðan olduðu saptanmýþtýr. Sonrasýnda ayný mertebeden duraðan olduðu belirlenen seriler arasýndaki eþ-bütünleþme iliþkisi ARDL (Autoregressive Distributed Lag) Sýnýr Testi yaklaþýmýyla incelenmiþ, seriler arasýnda eþ-bütünleþme iliþkisi olduðu sonucuna varýlmýþ, uzun dönem ve kýsa dönem katsayýlarý elde edilerek ham petrol fiyatlarýndaki deðiþimin Türkiye’nin cari açýðý üzerindeki etkisi sayýsal olarak ortaya konmuþtur. Son olarak Granger Nedensellik Testi ile iliþkinin yönü saptanmýþ, ham petrol fiyatlarýndan Türkiye’nin cari açýðýna doðru tek yönlü bir nedensellik iliþkisi tespit edilmiþtir. Tüm bu sonuçlar dünyadaki ham petrol fiyatlarýnýn, Türkiye’nin cari açýðý üzerinde kalýcý ve önemli bir etkiye sahip olduðunu göstermektedir.
