TÜRK DEVLETLERİ ARASINDA SERVET KARŞILAŞTIRMASI

Özet

Servetin tespiti gelire göre son derece zordur. Finansal varlıkların parasal karşılığı belli olsa da, finans-dışı varlık hacmini tespit etmek güçtür. Çünkü taşıttan gayrimenkule kadar geniş bir yelpazeyi içeren finansal-olmayan varlığın standart bir piyasa fiyatını tespit etmekte zorlanılmaktadır. Bu da bireysel servetin tespitine yönelik ulusal hesapların geliştirilmesinde geç kalınmasına yol açmıştır. Bu zorluk beraberinde uzun yıllar boyunca ülkeler arasında bireysel servet karşılaştırması yapılmasını da güçleştirmiştir. Yakın zamanda iflas eden ve UBS’e devredilen Credit Suisse, 2010 yılından itibaren yıllık servet raporları yayınlamaya başlamıştır. Bu raporlarda ülke, bölge ve dünya ortalaması olarak 2000 yılından itibaren yıllık düzeyde yetişkin başına düşen servet, finansal servet, finansal olmayan servet, borç ve medyan servet miktarları cari dolar fiyatlarıyla rapor edilmektedir. Elbette elde edilen veriler, ulusal gelir hesaplarındaki gibi hassas olmayabilir. Ancak servet istatistikleri, 2000 yılından günümüze bireysel servet açısından küresel ölçekte ülke karşılaştırması yapılmasına imkân tanıyacak güçlü bir çaba olarak kabul edilebilir. Bu çalışmada altı Türk cumhuriyetini oluşturan Türkiye, Kazakistan, Türkmenistan, Özbekistan, Kırgızistan ve Azerbaycan’daki bireysel servet ve borcun 2000-2019 yılları arasındaki gelişimi analiz edilerek tartışılmıştır. Zaman kesidinde 2019 yılının en yakın tarih olarak alınmasının sebebiyse pandemi öncesi son yıl olmasından kaynaklanmaktadır. Böylece uzun dönemli bireysel servet karşılaştırmasında pandemi sürecinde oluşan küresel krizin etkilerini önleme imkânı oluşmaktadır. Elde edilen bulgular Türkiye’nin yetişkin başına düşen servet miktarında 2000-2019 arasında en düşük performans gösteren ülke olduğunu göstermektedir.