TÜRKİYE’DE YURTİÇİ KREDİ HACMİNİN İŞSİZLİK ÜZERİNE ETKİSİNE YÖNELİK EKONOMETRİK ANALİZ

Özet

Bu çalışmada; Türkiye’de bankacılık sektörü tarafından yurtiçinde verilen kredilerin hacmi ile işsizlik oranı arasındaki ilişkiler, 2005:M01-2019:M02 dönemi verileri kullanılarak analiz edilmiştir. Korelasyon analizinde; kredi hacmi ile işsizlik oranı arasında negatif, ancak küçük bir ilişkinin var olduğu belirlenmiştir. Serilerin durağanlığı; ADF, PP ve Kapetanios (2005) çoklu yapısal kırılmalı birim kök testi ile testleriyle incelenmiş ve serilerin I(1) oldukları görülmüştür. Seriler arasında eşbütünleşme ilişkisinin varlığı; Maki (2012) çoklu yapısal kırılmalı eşbütünleşme testi ile incelenmiş ve seriler arasında eşbütünleşme ilişkisinin var olduğu tespit edilmiştir. Uzun dönem katsayı analizleri FMOLS yöntemiyle gerçekleştirilmiş ve yurtiçi kredi hacmi 1 birim arttığında, işsizlik oranının 0.024 birim arttığı, krizlerin ve diğer yapısal kırılma tarihlerinin de işsizliği artırıcı etkilerinin olduğu belirlenmiştir. Kısa dönem analizi de FMOLS yöntemiyle gerçekleştirilmiş ve kredi hacmindeki artışların işsizlik oranını kısa dönemde de pozitif ancak, küçük ölçekte etkilediği belirlenmiştir. Yine kısa dönem analizinde; hata düzeltme teriminin katsayısının negatif ve istatistiksel olarak anlamlı olduğu, yani modelin hata düzeltme mekanizmasının çalıştığı, yapılan uzun dönem analizi sonuçlarının güvenilir olduğu belirlenmiştir. Uzun dönemde birlikte hareket eden işsizlik ve kredi hacmi serileri arasında, kısa dönemde meydana gelen sapmaların, her yıl %29.1’i ortadan kalkmaktadır. Seriler arasındaki nedensellik analizleri Granger (1969) yöntemiyle gerçekleştirilmiş ve işsizlik oranından, yurtiçi kredi hacmine doğru tek yönlü bir nedensellik ilişkisi bulunmuştur.