Türkiye'de Reel Faizlerin Net Portföy Yatırımlar Üzerindeki Etkisi

Özet

Ekonomik büyüme ve ekonomik kalkınmayı gerçekleştirebilmek, yoksulluk ve işsizlik sorununu ortadan kaldırarak yeni iş sahaları oluşturabilmek ve düşük işgücü fiyatlarını artırabilmek için yeterli sermayenin olmaması özellikle gelişmekte olan ülkelerde yabancı sermayeye duyulan ihtiyacı artırmıştır. Gelişmekte olan ülkeler arasında yer alan Türkiye’de yabancı sermayedarı çekmek için özellikle 1980’li yıllardan itibaren ciddi adımlar atılmıştır. 1989 sermaye hareketlerinin serbestleşmesi ile beraber Türkiye’ye yönelik yapılan yabancı yatırımların türünde de değişiklikler meydana gelmiştir. Bu tarihten önce daha çok doğrudan yatırım şeklinde gerçekleştirilen yatırımlar bu yıldan itibaren daha çok portföy yatırımları şeklinde gerçekleşmektedir. Diğer taraftan yabancı sermayedarın Türkiye’yi tercih etmesinde birden çok parametre etkili olmaktadır. Çalışmanın amacı bu parametrelerden biri olan reel faiz oranının portföy yatırımlar üzerindeki etkisini ortaya koymaktır.Bu doğrultuda 1989-2020 yılları arasını kapsayan dönemde Türkiye’de reel faizlerin net yabancı portföy yatırımlar üzerindeki kısa ve uzun dönemdeki etkisini belirlemek için ARDL sınır testi yapılmıştır. Analiz sonucunda ilgili değişkenler arasında kısa dönemde anlamlı ve negatif bir ilişkinin varlığı, uzun dönemde ise anlamlı ve pozitif bir ilişkinin varlığına ulaşılmıştır. Ayrıca analizde kontrol değişken olarak kullanılan devlet bütçe açıkları ile net portföy yatırımlar arasında negatif bir ilişki olduğu bulgulara ulaşılmıştır. Tüm bunlara ek olarak analizde Türkiye’de ekonomik krizin yaşandığı dönemlerde ciddi yabancı sermaye çıkışı olduğu gözlenmiştir.