BAĞIMSIZLIK SONRASI ERMENİSTAN EKONOMİSİ (1991-2014) VE GELECEKTEKİ PERSPEKTİFİ

Özet

Sovyetler Birliği’nin uyguladığı tek merkezden yönetilen ekonomi politikalarıyla bir taraftan üretim, istihdam artışı ve kalkınma gerçekleştirilmeye çalışılırken öte taraftan da bağlı ülkelerin hangi ürünleri üreteceği yine bu tek merkezden tespit edilerek ülkelerin belli alanlarda uzmanlaşmasını ve diğer alanlarda ise öteki ülkelere bağımlı olmasını gerektiren bir ekonomik sistem uygulanıyordu. Bu sistemde birliğe dahil diğer devletler gibi elinde bulunan kaynakların çoğunu Moskova’ya aktarmak zorunda kalan Ermenistan, uygulanmakta olan bağımlı ekonomiden en fazla etkilenen Sovyet Cumhuriyetlerinden biri olmuştur.

Sovyetler Birliği’nin 1980’lerin sonunda uygulamaya koyduğu Glasnost (Açıklık) ve Perestroyka (Yeniden Yapılanma) politikaları bir taraftan 1917 Ekim Devrimiyle başlayan ve yetmiş iki yıl süren sosyalist iktidarın sonunu getirmiş, öte taraftan da yaklaşık kırk yıllık süren Soğuk Savaş’ın iki önemli aktöründen biri olan SSCB’yi ve bu devletin öncülüğünü yaptığı “Doğu Bloku”nu yıkmıştır. Neticede bu bloğa dahil ülkeler bağımsızlıklarını ilan etmeye başlamışlardır. Güney Kafkasya Bölgesi’nin Azerbaycan ve Gürcistan ile beraber üç ülkesinden biri olan Ermenistan’da yaşanan bu sürecin dışında kalmayarak 1991 tarihinde bağımsızlığını ilan etmiştir.

Bağımsızlık sonrası Dağlık Karabağ’ı işgal etmesi nedeniyle ülke ekonomisinin sürekli bir savaş ekonomisi şartlarında yürütülmesi, Ermenistan’a uygulanan izolasyonlar, ülkedeki yolsuzluklar ve yapısal problemler istenilen yabancı yatırımların ülkeye sürekli ve istikrarlı girişine engel olmuş ve bu gelişmeler de dışarıya bağımlı ülke ekonomisini olumsuz etkilemiştir.

Bu çalışmayla öncelikle Ermenistan ekonomisinin genel görünümü ve değerlendirmesi (1991-2014) yapıldıktan sonra ülkenin ekonomik geleceğine dönük iktisadi bir bakış açısıyla öneriler sunulacaktır. Çalışmada bağımsız uluslararası ekonomik kuruluşlar olan IMF, Dünya Bankası ile aynı zamanda Ermenistan Merkez Bankası, Resmi İstatistik Kurumu gibi kuruluşların iktisadi verilerden yararlanılarak konuyla ilgili bilimsel araştırmaların sonuçlarına da değinilerek yorumlar yapılacaktır.