2014-2023 YILLARI ARASINDA TÜRKİYE’DE SAĞLIKTA DİJİTALLEŞMEYLE İLGİLİ YAYIMLANMIŞ ARAŞTIRMALARIN SİSTEMATİK DERLEMESİ

Özet

Bu çalışmada Türkiye’de 2014-2023 yılları arasında yayımlanmış olan sağlıkta dijitalleşme konulu araştırmaların sistematik olarak derlenmesi amaçlanmıştır. Bu çalışmaların sağlıkta dijitalleşmeyi nasıl ele aldıkları, hangi araştırma yöntemlerini kullandıkları, hangi örneklem gruplarıyla çalıştıkları, hangi konuları işledikleri ve hangi sonuçlara ulaştıkları araştırılmıştır. Araştırmada nitel araştırma yöntemleri ve doküman inceleme modeli kullanılmıştır. Araştırmalar seçilirken sağlıkta dijitalleşme konusunu işleme, 2014 ila 2023 yılları arasında yayımlanmış olma, bilimsel yöntemler kullanılarak elde edilen verilerin analizine dayanarak üretilmiş olma ve hakemli bir dergide yayımlanma veya edit bir kitabın bölümü olma veya yüksek lisans/doktora tezi olma kriterleri kullanılmıştır. Bu kriterlere uygun olarak 28 çalışma belirlenmiştir. Bu araştırmalar yayımlandıkları yıllar, örneklem büyüklüğü, örneklem grubu, araştırma yöntemi, veri toplama aracı, anahtar kelimeler ve konu ve sonuçlarına göre incelenmiş ve analiz edilmiştir. Çalışmaların 2019 ila 2023 yılları arasında yayımlandığı, özellikle 2021 yılından sonra yayımlanan çalışma sayında bir artış olduğu görülmüştür. Çalışmaların ağırlıklı olarak sağlık çalışanlarını ve akademik yayınları örneklem olarak kullandıkları anlaşılmıştır. Nitel araştırmaların doğasına uygun olarak bu tür araştırmalarda daha az ve nicel araştırmaların doğasına uygun olarak da bu tür araştırmalarda daha fazla katılımcı kullanılmıştır. Eşit oranlarda nicel ve nitel araştırmalar gerçekleştirdikleri görülmüştür. Nicel araştırmalar incelendiğinde tarama modelinin ilişkisel tarama modeline göre çok daha sıklıkla kullanıldığı belirlenmiştir. Nicel araştırmalarda verilerin çoğunlukla anket yöntemiyle toplandığı ve bu araştırmaların çoğunda ölçeklerin araştırmacılar tarafından geliştirildiği görülmüştür. Sağlıkta dijitalleşmeyi inceleyen araştırmaların bulguları Türkiye’de sağlıkta dijitalleşmenin kurumlar, çalışanlar, hastalar ve sağlıklı bireyler için çoğunlukla olumlu etkilerinin olduğunu, bununla birlikte bazı sorun ve aksaklıkların da yaşandığını göstermiştir.