DOĞU MEDRESELERİ VE HADİS

Özet

İslam tarihi boyunca ilim ve ilim merkezleri hep rağbet görmüştür. İlmi anlamda usulü ve metodu sistemleştirilen ilk ilim ise Hadis ve usulü hadis olarak karşımıza çıkmaktadır. Hadisler ilk nesil olan sahabeden itibaren gerek sözlü-şifahi gerekse yazılı malzeme olarak sonraki nesillere nakledilmiştir. Nakledilen hadisler titiz ve gayretli çalışmalar sonucunda sistemleştirilmiş, tedvin ve tasnife tabi tutulmuştur. İslam’ın erken dönemlerinden itibaren tedvin edilen hadisler farklı zaman ve mekanlarda mütalaa edilip hıfzedilmiştir. Bu mekanların başında ise şüphesiz İslam medeniyetinin kurucu unsurlarından olan medreseler gelmektedir. Medreseler çeşitli fonksiyonlara haiz olmakla birlikte özellikle nakli ilimlerin korunması, ezberlenmesi ve savunulması görevlerini üstlenmiştir. İslam dünyasında tarih boyunca irili-ufaklı sayısız medrese kurulmuştur. Kurulan bu medreselerden biri de ülkemiz sınırları içerisinde yer alan, tarih boyunca bulunduğu bölgenin ilmi ihtiyacını karşılayan Doğu medreseleridir. Çalışmada Doğu medreselerinin hadis ve usulü hadis ile münasebeti, Doğu medreselerinde hadisin yeri ve önemi üzerinde durulmuştur. Bunun yanı sıra müderrislerin hadis ve usulü hadise vukûfiyetleri, günümüz dünyasında hadislere bakış açıları ele alınmıştır. Ayrıca bölge alimleri ve müderrislerin hadis ve usulü hadise dair kaleme aldıkları eserlerine de değinilerek kısaca tanıtılmıştır.