SINIR ELEMANLARININ ZİYARETÇİ ÜZERİNDEKİ ETKİLERİNİN BELİRLENMESİ: BURSA HAYVANAT BAHÇESİ ÖRNEĞİ

Özet

Hayvanat bahçeleri kent insanının doğa ile bağ kurması için olanak sağlayan en önemli kentsel açık mekanlardan biridir. Çünkü onlar, içerdiği olanaklar ile ziyaretçilerin hayvanları tanımalarını sağlar. Hayvanat bahçelerinin bu çabası; toplumu doğa ile barıştırmak, doğaya karşı olan bilinci artırmak, hayvanları koruma duygusunu ve ilgisini güçlendirmek gibi önemli misyonlar üstlenir. Ancak hayvanat bahçeleri bu misyona, hayvanların doğadaki ilişkilerini yansıtmayı başaran sergi alanları ile ulaşılabilir. Böylece doğal yaşam düzeninin korunabilmesi için genç kuşakları bilinçlendirerek doğanın daha çok zarar görmesini engelleyebilirler ve koruma hakkındaki farkındalıklarını artırılabilirler. Hayvanların doğal yaşam alanlarını yansıtacak biçimde tasarlanan ve doğal davranışlarına olanak sağlayan hayvanat bahçeleri, bu farkındalığın sağlanmasında çok gereklidir. Bu nitelik “doğallık” içeren sergi alanı ile elde edilir ve sergi alanının, izleyene vermesi istenen, “doğanın bir parçası olma hissi” ile de desteklenir. Özellikle sergi alanında kullanılan sınır elemanları ziyaretçilerin görüş alanı dışında kalması, özgür hayvan imajını kuvvetlendirir ve bitkisel dokudaki sürekliliği destekler. Böylece sergi alanları arasında panoramik bir doğa görüntüsü elde edilebilir.

Bu çalışmada Bursa hayvanat bahçesindeki farklı tipteki sınır elemanları incelendi ve kullanıcı algılarına etkileri değerlendirildi. Sergi alanlarının hayvanların doğal yaşam alanını betimlemesinde; hayvanların “özgür” olarak tanımlanmasında; doğallık kavramının süreklilik kazanmasında “sınır elemanları” önemli tasarım öğelerinden biri olarak belirlendi. Bursa Hayvanat Bahçesindeki sınır elemanlarının, ziyaretçilerde oluşturduğu etkiler çalışma kapsamında değerlendirildi ve sınır elemanının türünün;
 Hayvanın algılanışı,
 Sergi alanının doğallığı ve
 Ziyaretçilerin sergi alanında kalış süresi üzerinde etkileri ortaya koyulmuştur.