Türkiye’de Karbondioksit Emisyonu, Enerji Tüketimi ve Eğitim İlişkisi: Bootstrap Nedensellik Analizi

Özet

Bu çalışmanın amacı Türkiye’de karbondioksit emisyonu, enerji tüketimi ve eğitim düzeyi değişkenleri arasındaki nedensellik ilişkisinin araştırılmasıdır. Bu amaçla Türkiye’ye ait veriler 1971-2010 yıllarını kapsayacak şekilde analiz edilmiştir. Önceki çalışmalardan farklı olarak uygulamada ilk, orta ve yükseköğrenim düzeyleri ile karbondioksit emisyonu arasındaki nedensellik ilişkisi ayrı ayrı araştırılmaktadır. Ek olarak nedensellik analizinde bootstrap dağılımından elde edilen kritik değerler kullanılmıştır. Elde edilen bulgulara göre ilköğretim ve ortaöğretim okullaşma düzeyleri ile karbondioksit emisyonu ve enerji tüketimi arasında nedensellik ilişkisine rastlanmazken yükseköğretim okullaşma düzeyinden karbondioksit emisyonu ve enerji tüketimine doğru bir nedensellik ilişkisi olduğunu ortaya koymaktadır. Bu anlamda çevre ve enerji politikalarını yürüten otoriteler için yükseköğrenim okullaşma düzeyi etkili bir araç olarak sunulmaktadır.