İntihar Vakalarındaki Mevsimselliğin Yapısı ve Boyutu: Türkiye Örneği

Özet

İntihar vakalarında mevsimsel değişimlerin anlamlı bir etkiye sahip olup olmadığı, eğer mevsimsel bir etki mevcutsa intiharın yılın hangi dönemlerinde artış hangi dönemlerinde azalış eğiliminde olduğu birçok araştırmacı tarafından uzun zamandır merak edilen ve araştırılan bir konu olmuştur. Bireylerin intihar nedenlerini ortaya koymadan önce genel olarak intihar davranışlarının dönemsel seyirlerinin incelenmesi ve bir şemasının çıkartılması alt faktörlerin tespitinde oldukça önemlidir. Bu kapsamda çalışmanın amacı, 2000-2016 dönemi aylık intihar vakası verilerini kullanarak Türkiye’deki intihar eylemlerinin mevsimsel bir bileşen içerip içermediğini, içeriyor ise boyutu ve yapısının ne olduğunu ileri zaman serisi teknikleriyle araştırmaktır. Ayrıca çalışmada cinsiyet farklılıkları dikkate alınmıştır. Dünyada söz konusu konuyu araştıran birçok çalışma mevcutken ülkemiz için ileri zaman serisi teknikleri kullanılarak mevsimsel etiklerin incelendiği çalışmalar yok denecek kadar azdır. Bu bakımdan söz konusu çalışmanın literatüre oldukça katkı sağlayacağı düşünülmektedir. Elde edilen bulgulara göre Türkiye’de intihar vakaları deterministik mevsimsel bir süreç içermektedir. Mevsimsel dalga boyları incelendiğinde birbirlerine oldukça yakın ve sabit olduğu görülmüştür. Teorik beklentinin aksine intihar vakaları serisinin toplamsal olarak oluştuğu bulgusuna ulaşılmıştır. Ülkemizde insanlar daha çok ilkbahar-yaz aylarında intihar etmektedir. Bu bulgu literatürde oldukça üstünde durulan ilkbahar-yaz zirvesi ile örtüşmektedir. İntihar vakaları sayısı kadınlarda haziran, erkeklerde ise temmuz aylarında zirveye ulaşmaktadır. Yıl başlarında ve sonlarında ise intihar vaka sayısında bir düşüş gerçekleşmektedir.