Korona Pandemisine Karşı Bölgelerarası Sağlık Planlamasında Yeni Bir Yöntem Önerisi: Yaşlılarda Bölgesel Yığılmaların Lokasyon Katsayısı İle Tespiti

Özet

Zamanla değişse de korona virüsün yaşlıları daha şiddetli etkilediği bilinmektedir. Yaşlıların bölgesel dağılımları ise dengeli değildir. Yaşlıların dengesiz bölgesel dağılımlarıyla uyumlu sağlık hizmetlerinin sunulması, korona pandemisiyle mücadelede başarıyı arttırabilir. Ancak bunun için önce bölgesel yığılmaların tespiti gerekir. Gini, Atkinson, Theil, CV gibi eşitsizlik endeksleri, sadece dengesiz dağılımın genel şiddetini gösterir. İhtiyaç duyulansa dengesiz dağılımın şiddeti değil, hangi bölgesel birimlerde ne şiddette yığılmanın olduğudur. Belki asal bileşenler analizi kullanılarak bölgesel birimlerdeki yığılmaların sıralaması yapılabilir. Ancak bu defa da şiddet tespiti yapılamamaktadır. Lokasyon katsayıları her bölgesel birim için hesaplanması durumunda, hem yığılma şiddeti tespit edilir hem de yığılma şiddetine dayalı gruplamaya gidilebilir. Çünkü lokasyon katsayısı teorisinde yığılma değerlerine göre genel kabul görmüş eşikler v ardır. Bu çalışmada da 65 yaş ve üstündeki yaşlı nüfusun, ilçe “Düzey 4” düzeyindeki yığılma şiddetleri hesaplanmıştır. Ardından şiddet eşiklerine göre toplam yaşlı sayıları tespit edilmiştir. Analizde kullanılan veriler TUİK’ten derlenen 2019 yılı ilçe nü fus istatistiklerinden alınmıştır. Elde edilen bulgular, 11,1 milyon 65 yaş ve üstündeki yaşlının %13’ünün tam yığılma olan ilçelerde, %51’inin güçlü yığılmanın olduğu ilçelerde, %28’inin yüksek bölgesel yığılmanın, %7’sinin ortalama yığılmanın, %1’ininse zayıf yığılmanın olduğu ilçelerde yaşadıkları tespit edilmiştir. Buradan anlaşılan, yaşlılar belli bölgelerde yığılmaktadır ve güçlüyüksek yığılma yaşanan ilçelerde sağlık hizmetlerinin çok daha yoğun sunulması gerekir. Bu çalışmayla hem yöntemsel hem de Anahtar Kelimeler: mevcut durumun analizini birlikte gerçekleştirme imkânı oluşmuştur.