AZERBAYCAN’DA FISHER ETKİSİNİN GEÇERLİLİĞİ: BİR ZAMAN SERİSİ ANALİZİ -1994-2015

Özet

Küreselleşen dünyamız döviz kurlarının önemini daha da artırmaktadır. Döviz Kurlarının öneminin artması farklı yaklaşımların ortaya çıkmasına neden olmuştur. Fisher Etkisi(Hipotezi) de bu yaklaşımlar arasında en meşhur olanıdır. Fisher etkisi (Hipotezi) enflasyon oranı ile nominal faiz oranları arasında pozitif ilişki olduğunu açığa çıkaran yaklaşımdır. Bu konuda Azerbaycan örneği üzerinde çalışmalar daha önce yapılmamıştır ki, bu da konunun önemini ortaya koymaktadır. Çalışmada 1994-2015 dönemine ilişkin Azerbaycan ekonomisine ilişkin veriler kullanılarak Fisher Etkisinin geçerli olup-olmadığı ampirik olarak test edilmesi amaçlanmıştır. Azerbaycan’da 2006 yılında “manatın denominasyon”u uygulandığı için, aynı zamanda 2015 yılında devalüasyon olduğu için araştırma sonuçlarında sapmalar olacağı hipotezinden yola çıkarak, sonuçların daha doğru bir şekilde yansıtılması adına araştırma üç kısma ayrılmaktadır. Elde edilen verilerin sayısal olarak özetlenmesi açısından tanımlayıcı istatistikler, bu değişkenler arasında ilişki olupolmadığını, arada ilişki söz konusu ise ilişkinin yönünü ve gücünü belirlemek için Korelasyon analizi, bu değişkenler arasındakı ilişkiyi belirlemek ve bu ilişkiyi kullanarak konu ile ilgili tahminler ve kestirimler yapa bilmek amacıyla Regresyon analizi uygulanmıştır. Analiz sonucunda, Azerbaycan ekonomisi için veya Azerbacan ekonomisin hiç bir aşamasında (Hiperenflasyon sonrası, para birimindeki değişiklikten önce veya sonra, devalvasyondan önce veya sonra) Fisher etkisinin geçerli olmadığı ortaya çıkmıştır.