SOVYET REJİMİNDE SOSYAL GÜVENCESİZLİK ÖRNEĞİ OLARAK TARIMDA ÇALIŞANLAR VE ÇALIŞAN EMEKLİLER

Özet

Sovyetler Birliği, her türlü ekonomik ve sosyal ayrımcılığa karşı oluşturulduğu iddiasıyla kurulmuş ve yaklaşık üç çeyrek asır boyunca varlığını devam ettirmiştir. Bu iddiasına karşılık uygulamada sürekli ayrımcılığı rejim içerisinde oluşturduğu görülmektedir. Sovyet sosyal güvenlik sistemi örneği incelendiğinde de söz konusu ayrımcılığın derin izlerine rastlanmaktadır. Kendi gıda ihtiyaçlarını kendilerinin bedel ödemeksizin karşıladıkları gerekçesiyle tarım çalışanlarının emeklilik düzeylerinde yapılan indirim, Sovyet rejimindeki sosyal güvencesizliğin ilk örneklerindendir. Gelir düzeyleri zaten çok düşük olan tarım çalışanlarının tarım dışı çalışanlarla aynı oranda emekli aylığı hak edişleri dahi emeklilik seviyelerinin düşük düzeyde gerçekleşmesine yol açarken oranların daha da düşürülmesi, net bir ayrımcılığı ortaya koymaktadır. Sektörel ayrımcılık olarak değerlendirilebilecek bu yapı, özellikle SSCB’nin iç kesimlerinde baskın ekonomik faaliyeti ifade etmesi sebebiyle de aynı zamanda bölgesel ayrımcılık anlamını da taşımaktadır. Çoğunluğu Müslüman Türklerden oluşan ve Batı Türkistan ile Kafkasya’nın en baskın ağırlığa sahip olması ayrıca önemlidir. İkinci olarak Sovyet iş piyasasında yaşanan gelir farklılığına dayanan ayrımcılığın sosyal güvenliğe yansımasında sosyal güvencesizlik açıkça görülmektedir. Buna göre Sovyetler Birliği’nde normal emeklilik yaşında iş piyasasından ayrılmayıp çalışmaya devam eden emekli çalışanlar, yaşıtları içerisinde çoğunluğu oluşturmaktadır. Bu da yaşlılık riskine karşı sosyal korumayı ifade eden emeklilik döneminde, yeterli sosyal güvencenin sağlanamaması anlamına gelmektedir. Özetlemek gerekirse de Sovyet rejimi varoluş gerekçelerinden olan ayrımcılığı bizzat yaparak toplumuna sosyal güvencesizlik getirmiş ayrımcı bir yönetim olarak nitelendirilebilir.