TÜRK SİNEMASINDA FOLKLORİK UNSURLAR: MAVİ BONCUK FİLMİ ÖRNEĞİ

Özet

Bir milleti ya da topluluğu ortak bir noktada buluşturan değerler bütünü kültürdür. Halk kültürü, içerisinde barındığı toplumun ahlak anlayışı, dini ritüelleri, gelenekleri, görenekleri ve diğer ürünlerinden beslenerek büyür ve yüzyılların deneyimleriyle harmanlanarak nesilden nesle aktarılır. Bu aktarım neticesinde kültür, değişim ve gelişim içinde varlığını devam ettirir. Günümüzde kitle iletişim araçlarından birisi olan sinema, kültür aktarımında önemli bir yere sahiptir. Sinema, doğal ya da kurgusal görüntüler taşıması ve işitsel verilere sahip olması açısından halk kültürüne malzeme sağlar ve dolayısıyla halk kültürüne kaynaklık eder. İçerisinde dram, hüzün, komedi, korku gibi duygular barındıran sinema filmleri, halkın kültürüne dair pek çok ögeyi beyaz perdeye taşımaktadır. Sinema filmleri içerisinde ekonomik, siyasal, politik sorunlar aktarılırken toplumun yaşantıları, masalları, hikâyeleri, atasözleri, deyimleri, türküleri, yeme-içme alışkanlıkları, giyim-kuşam kültürü gibi pek çok kültürel unsur da kendine yer bulur.

Her kültürün bir değerler bütünü vardır. Dolayısıyla kültüre bağlı olarak şekillenen her türlü birikim, ait olduğu toplumdaki kültürün bir parçası sayılır. Türk sineması, filmleriyle geçmişten bu yana kültürel birikimleri toplamış, kaydetmiş ve gelecek kuşağa aktarmada önemli bir araç hâline gelmiştir. Türk halk kültürü ürünlerinde Türk toplumunun gündelik hayatı, düşüncesi, dünya görüşü ve beğenisi yer alır. Türk halk kültürünün sinema içerisinde yer almasında yönetmen ve senaristlerin etkisi büyüktür. Nitekim sinema filmleri yönetmen ve senarist nezdinde şekillenir, oyuncular tarafından işlenir. Bu çalışmada 1974 yılı yapımı olan Mavi Boncuk filmindeki kültürel unsurların beyaz perdeye ne şekilde yansıtıldığı incelenecektir. Bu inceleme yapılırken Sedat Veyis Örnek’in yirmi beş maddelik halkbilimi tasnif çalışması örnek alınmıştır.