Türkiye’de Ekonomik Faaliyet Dalgalanmalarının Analizi: Alternatif Filtrelerle Dinamik Faktör Modellemesi

Özet

Bu çalışmada Türkiye’de ekonomik faaliyet dalgalanmaları dinamik faktör modelleri yardımıyla analiz edilmektedir. Sanayi üretimi, istihdam, kur, faiz ve fiyat hareketleri, cari denge ve borsa endeksindeki değişim gibi gözlenen değişkenlerden hareketle gözlenemeyen ekonomik faaliyet tahmin edilmiştir. İki adımlı bir tahmin süreci benimsenmiş ve aylık verilerle 2005 ile 2020 arası dönem incelenmiştir. Temel bileşenler yöntemi ile hesaplanan başlangıç değerleri kullanılarak alternatif filtrelerle nihai faktörler ve faktör yükleri hesaplanmıştır. Bu bağlamda Kalman filtresi ve Kalaba ve Tesfatsion’un esnek en küçük kareler tahmincileri kullanılmıştır. Söz konusu tahmincilerin oldukça yakın tahmin performansları olduğu saptanmıştır. Ekonomik faaliyeti yansıtan fa ktör tahmini, 2008’deki Küresel Krizin ve 2018 Ağustos ayındaki kur şokunun ardından iki önemli daralma meydana geldiğini göstermiştir. 2011 başlarında ekonominin örneklem dönemindeki en yüksek genişleme düzeyine ulaştığı saptanmıştır.