Türkiye’de Nüfus Artış Hızlı İle Kişi Başına GSYH İlişkisi: 1924-2018

Özet

Bu çalışmada, Türkiye’de 1924-2018 döneminde nüfus artış hızındaki değişimin kişi başına gelir üzerindeki uzun dönemli etkisi, vektör hata düzeltme modeli kullanılarak incelenmiştir. Çalışmanın birinci bulgusuna göre, Türkiye’de 1924-2018 döneminde nüfus artış hızı ile kişi başına gelir arasında uzun dönemli bir ilişki bulunmaktadır. Çalışmanın ikinci bulgusuna göre, diğer değişkenler sabitken, Türkiye’de nüfus artış hızı 0,01 puan yükseldiğinde, uzun dönemdeki kişi başına gelir 2.083 (20 yıllık gecikme) veya 4.466 (19 yıllık gecikme) dolar artmaktadır. Maddi refahın veya hayat standartlarının kişi başına gelir ile ölçüldüğü koşullarda bu bulgu, Türkiye’de nüfus artış hızının hayat standartları üzerinde pozitif yönlü bir etkide bulunduğunu göstermektedir. Türkiye’de ilgili dönemde, nüfus büyümesinin pozitif yönlü etkileri negatif yönlü etkilerine baskın çıkmıştır. Çalışmanın üçüncü bulgusuna göre, Türkiye’de nüfus artışının kişi başına gelir üzerindeki uzun dönemli pozitif etkisi 20 veya 19 yıllık bir gecikme sonucunda ortaya çıkmaktadır. Yaklaşık bir hesap yapılırsa nüfus artış hızındaki 0,01 puanlık artış kişi başına geliri yıllık 2.083 dolar/20 = 104 dolar veya 4.466 dolar/19 = 235 dolar arttırmaktadır. Çalışmada bu bulguların anlamı tartışılmıştır.